Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα

Αν και σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Καρκίνου του Πνεύμονα παίζουν η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία, ο ρόλος της πρόληψης και του προσυμπτωματικού ελέγχου παραμένει βασικός. Η αποφυγή έκθεσης σε προϊόντα καπνού και σε άλλους παράγοντες κινδύνου (ιονίζουσα ακτινοβολία, πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες, αμίαντος, αρσενικό, κάποια μέταλλα όπως το χρώμιο και το νικέλιο, και η μόλυνση του περιβάλλοντος) καθώς και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της νόσο. Επιπλέον, ο συνεπής προσυμπτωματικός έλεγχος των ομάδων υψηλού κινδύνου με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία, σύμφωνα με τις οδηγίες ενός ειδικού γιατρού, μπορεί να εντοπίσει τη νόσο σε αρχικό στάδιο, πλήρως ιάσιμο. Ένα εθνικό προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου ΚΠ, θα έσωζε πάνω από 2.000 ζωές ετησίως, μέσω του έγκαιρου εντοπισμού όγκων σε αρχικό, δυνητικά θεραπεύσιμο στάδιο.

Η πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα 1 από την Lung Cancer.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

Πρόληψη

Πρακτικές πρόληψης
Πρόληψη είναι διαδικασία που έχει ως σκοπό τη μείωση των πιθανοτήτων για την εμφάνιση μίας ασθένειας, με την τροποποίηση ή την εξάλειψη ορισμένων παραγόντων κινδύνου. Επειδή για τον καρκίνο του πνεύμονα ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου που μπορεί να τροποποιηθεί είναι το κάπνισμα, η πρόληψη αφορά στην αποφυγή του καπνίσματος. Για να μειωθούν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα πρέπει να εξαλειφθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι παράγοντες κινδύνου της νόσου. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε το γενετικό μας υλικό, η καλύτερη τακτική που μπορούμε να ακολουθήσουμε είναι η αποφυγή του καπνίσματος, τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού. Με τη διακοπή του καπνίσματος δεν εξαλείφεται πλήρως η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε έναν καπνιστή, μειώνεται όμως σημαντικά. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα υποδιπλασιάζεται μετά από τα πρώτα δέκα χρόνια διακοπής. Γι’ αυτό, λοιπόν, το σημαντικότερο όλων είναι κάποιος να μην αρχίσει ποτέ το κάπνισμα.
Εκτός από τη διακοπή του καπνίσματος, είναι σημαντική και η αποφυγή έκθεσης σε ατμοσφαιρική ρύπανση και επικίνδυνα επαγγελματικά περιβάλλοντα. Επίσης, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η συστηματική κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ίσως μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Το ίδιο αποτέλεσμα φαίνεται να έχουν δίαιτες πλούσιες σε βιταμίνη Α και βιταμίνη C καθώς και η σωματική άσκηση. Όμως, η λήψη σκευασμάτων βιταμινών ως συμπληρώματα διατροφής δεν φαίνεται να βοηθάει. Τέλος, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.

Βασικός προσυμπτωματικός έλεγχος (screening)
Προσυμπτωματικός έλεγχος (screening) είναι η διάγνωση μίας νόσου πριν η νόσος αυτή εκδηλώσει συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα, είναι η πρόωρη διάγνωση μιας κακοήθειας, ενός συγκεκριμένου καρκίνου, πριν ο ασθενής αρχίσει να αισθάνεται άρρωστος. Ο κύριος σκοπός του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι η έγκαιρη διάγνωση της κακοήθειας που θα οδηγήσει στη αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιο οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η απλή ακτινογραφία θώρακος και η κυτταρολογική εξέταση πτυέλων χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου, όμως έχει πλέον αποδειχθεί ότι δεν έχουν μεγάλη ευαισθησία οπότε δεν μπορούν να αποκλείσουν την ύπαρξη καρκίνου του πνεύμονα. Η πιο αξιόπιστη μέθοδος που διαθέτουμε για πρώιμη διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα είναι η χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος (low dose chest CT – LDCT). Πρόκειται για μία απλή αξονική τομογραφία θώρακος που χορηγεί χαμηλής δόσης ακτινοβολία, έτσι ώστε να μπορεί να επαναλαμβάνεται τακτικά. Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, οι υψηλού κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος  και πιθανά ευρήματα να παρακολουθούνται ή να διερευνώνται περαιτέρω. Όμως, δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία για το ποιοι άνθρωποι ακριβώς ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για ανθρώπους με βαρύ καπνιστικό ιστορικό, πρώην ή νυν καπνιστές άνω των 55 ετών. Τέλος, διάφοροι βιολογικοί δείκτες βρίσκονται υπό διερεύνηση για την πρώιμη διάγνωση καρκίνου πνεύμονα, χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για την αξιολόγησή τους και την ανάδειξη κάποιου αξιόπιστου δείκτη που θα μπορούσε να αναδείξει μία κακοήθεια σε αρχικό στάδιο, πριν ακόμα την έναρξη των συμπωμάτων.

Η πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα 2 από την Lung Cancer.

Συχνές Ερωτήσεις

Η απεικόνιση βλαβών των πνευμόνων ή άλλων οργάνων με τις παραπάνω τεχνικές αποτελεί έναυσμα για περαιτέρω διερεύνηση και όχι διάγνωση. Εξάλλου αναφέραμε ότι με τις απεικονιστικές εξετάσεις ανιχνεύονται και καλοήθεις παθήσεις, όπως φλεγμονές, τραύματα και άλλα. Η περαιτέρω εξέταση (για παράδειγμα η λήψη βιοψίας με διαφορετικές τεχνικές) κρίνεται σε πολλές περιπτώσεις απαραίτητη για την διευκρίνιση της φύσης των βλαβών (καλοήθεια ή κακοήθεια) και την οριστική διάγνωση. Σε κάθε περίπτωση, ο θεράπων ιατρός κρίνει την πιθανότητα η βλάβη που ανευρέθηκε να αφορά κακοήθεια με βάση το ιστορικό του ασθενή και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της βλάβης, οπότε και προτείνει στον ασθενή τα επόμενα βήματα.

 

Καμία εξέταση δεν είναι απολύτως ακριβής ή αλάνθαστη. Άλλες εξετάσεις είναι πιο ευαίσθητες για συγκεκριμένες βλάβες κι άλλες για πιο ειδικές. Είναι στην κρίση του γιατρού να επιλέξει την καταλληλότερη εξέταση για εσάς. Κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός και ξεχωριστός και πάντα μέσα από αυτό το πρίσμα της «μοναδικότητας» οι γιατροί λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με τη θεραπεία και γενικά με την αντιμετώπισή σας. Η απεικόνιση δεν σημαίνει και διάγνωση, απλά δείχνει ενδεχομένως την ύπαρξη μίας ασυνήθιστης/αφύσικης δομής στον οργανισμό.
Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα 2 από την Lung Cancer.