Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα

Πρακτικές πρόληψης
Πρόληψη είναι διαδικασία που έχει ως σκοπό τη μείωση των πιθανοτήτων για την εμφάνιση μίας ασθένειας, με την τροποποίηση ή την εξάλειψη ορισμένων παραγόντων κινδύνου. Επειδή για τον καρκίνο του πνεύμονα ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου που μπορεί να τροποποιηθεί είναι το κάπνισμα, η πρόληψη αφορά στην αποφυγή του καπνίσματος. Για να μειωθούν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα πρέπει να εξαλειφθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι παράγοντες κινδύνου της νόσου. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε το γενετικό μας υλικό, η καλύτερη τακτική που μπορούμε να ακολουθήσουμε είναι η αποφυγή του καπνίσματος, τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού. Με τη διακοπή του καπνίσματος δεν εξαλείφεται πλήρως η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα σε έναν καπνιστή, μειώνεται όμως σημαντικά. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα υποδιπλασιάζεται μετά από τα πρώτα δέκα χρόνια διακοπής. Γι’ αυτό, λοιπόν, το σημαντικότερο όλων είναι κάποιος να μην αρχίσει ποτέ το κάπνισμα.
Εκτός από τη διακοπή του καπνίσματος, είναι σημαντική και η αποφυγή έκθεσης σε ατμοσφαιρική ρύπανση και επικίνδυνα επαγγελματικά περιβάλλοντα. Επίσης, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η συστηματική κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ίσως μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Το ίδιο αποτέλεσμα φαίνεται να έχουν δίαιτες πλούσιες σε βιταμίνη Α και βιταμίνη C καθώς και η σωματική άσκηση. Όμως, η λήψη σκευασμάτων βιταμινών ως συμπληρώματα διατροφής δεν φαίνεται να βοηθάει. Τέλος, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.

Βασικός προσυμπτωματικός έλεγχος (screening)
Προσυμπτωματικός έλεγχος (screening) είναι η διάγνωση μίας νόσου πριν η νόσος αυτή εκδηλώσει συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα, είναι η πρόωρη διάγνωση μιας κακοήθειας, ενός συγκεκριμένου καρκίνου, πριν ο ασθενής αρχίσει να αισθάνεται άρρωστος. Ο κύριος σκοπός του προσυμπτωματικού ελέγχου είναι η έγκαιρη διάγνωση της κακοήθειας που θα οδηγήσει στη αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή της.

Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιο οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η απλή ακτινογραφία θώρακος και η κυτταρολογική εξέταση πτυέλων χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου, όμως έχει πλέον αποδειχθεί ότι δεν έχουν μεγάλη ευαισθησία οπότε δεν μπορούν να αποκλείσουν την ύπαρξη καρκίνου του πνεύμονα. Η πιο αξιόπιστη μέθοδος που διαθέτουμε για πρώιμη διάγνωση καρκίνου του πνεύμονα είναι η χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος (low dose chest CT – LDCT). Πρόκειται για μία απλή αξονική τομογραφία θώρακος που χορηγεί χαμηλής δόσης ακτινοβολία, έτσι ώστε να μπορεί να επαναλαμβάνεται τακτικά. Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, οι υψηλού κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται ετησίως σε χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος  και πιθανά ευρήματα να παρακολουθούνται ή να διερευνώνται περαιτέρω. Όμως, δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία για το ποιοι άνθρωποι ακριβώς ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Σε γενικές γραμμές, πρόκειται για ανθρώπους με βαρύ καπνιστικό ιστορικό, πρώην ή νυν καπνιστές άνω των 55 ετών. Τέλος, διάφοροι βιολογικοί δείκτες βρίσκονται υπό διερεύνηση για την πρώιμη διάγνωση καρκίνου πνεύμονα, χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για την αξιολόγησή τους και την ανάδειξη κάποιου αξιόπιστου δείκτη που θα μπορούσε να αναδείξει μία κακοήθεια σε αρχικό στάδιο, πριν ακόμα την έναρξη των συμπωμάτων.