Καρκίνος του Πνεύμονα - Προληπτικός Έλεγχος

Τι ονομάζουμε προληπτικό έλεγχο (screening);

Προληπτικός έλεγχος (screening) είναι η διάγνωση μίας νόσου πριν η νόσος αυτή εκδηλώσει συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα είναι η πρόωρη διάγνωση μιας κακοήθειας, ενός συγκεκριμένου καρκίνου, πριν ο ασθενής αρχίσει να αισθάνεται άρρωστος.

Ποιος ο σκοπός του προληπτικού ελέγχου;

Ο κύριος σκοπός του προληπτικού ελέγχου είναι η έγκαιρη διάγνωση της κακοήθειας που θα οδηγήσει στη μείωση των πιθανοτήτων ο ασθενής να πεθάνει από τη συγκεκριμένη νόσο. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι η έγκαιρη διάγνωση μιας κακοήθειας να οδηγήσει στην αύξηση των θεραπευτικών χειρισμών με τελικό στόχο πάντα την αύξηση της επιβίωσης.

Πώς γίνεται ο προληπτικός έλεγχος;

Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται με συγκεκριμένες εργαστηριακές εξετάσεις όπως οι εξετάσεις αίματος ή παρακλινικές εξετάσεις, όπως η κολονοσκόπηση. Υπάρχουν εξετάσεις με μεγάλη ευαισθησία και ειδικότητα για συγκεκριμένες κακοήθειες. Μία εξέταση έχει μεγάλη ευαισθησία όταν διαγιγνώσκει τη νόσο και μεγάλη ειδικότητα όταν αποκλείει τη νόσο. Αυτό σημαίνει ότι οι εξετάσεις αυτές μας δείχνουν με πολύ μικρή πιθανότητα λάθους ότι ένας ασθενής πάσχει από την συγκεκριμένη κακοήθεια. Για παράδειγμα, τέτοιες εξετάσεις είναι το test-PAP (κυτταρολογική εξέταση κολπικού επιχρίσματος) ειδική για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες, η μέτρηση του PSA (προστατικού αντιγόνου) για τον καρκίνο του προστάτη στους άνδρες, η κολονοσκόπηση σε συνδυασμό με βιοψία εντερικού βλεννογόνου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Υπάρχει εγκεκριμένος προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα;

Όχι. Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εξέταση που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προληπτικός έλεγχος (screening test) στον καρκίνο του πνεύμονα. Έχουν γίνει διάφορες προσπάθειες στην κατεύθυνση αυτή, χωρίς ακόμη να έχουμε σαφή αποτελέσματα. Η απλή ακτινογραφία θώρακος και η κυτταρολογική εξέταση πτυέλων χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα χωρίς να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητά τους.Σε εξέλιξη βρίσκονται διεθνείς μελέτες για την αποτελεσματικότητα της χαμηλής δόσης υψηλής ευκρίνειας αξονικής τομογραφίας θώρακος ( low dose high resolution chest CT). Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται τα επόμενα 3-4 χρόνια.

Ο προληπτικός έλεγχος ενέχει κάποιους κινδύνους;

Ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα που χρησιμοποιεί την απλή ακτινογραφία θώρακος ή την αξονική τομογραφία θώρακος ενέχει κάποιους κινδύνους. Δεν έχει αποδειχτεί ότι σε ένα άτομο η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα πριν δώσει συμπτώματα που να τον οδηγήσουν στο γιατρό παρατείνει την επιβίωση. Οι απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να έχουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα, δηλαδή να δίνουν κάποιο στοιχείο ως κακοήθεια χωρίς αυτό να είναι αλήθεια. Έτσι, ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε μια σειρά εξετάσεων, πολλές από τις οποίες είναι επώδυνες και επικίνδυνες, χωρίς κανένα απολύτως λόγο. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να δώσουν ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα, δηλαδή να υπάρχει καρκίνος του πνεύμονα χωρίς να ανιχνεύεται από τις εξετάσεις. Οι απεικονιστικές αυτές μέθοδοι (ακτινογραφία και αξονική θώρακος) ακτινοβολούν το άτομο και αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης κακοήθειας.

Είμαι φανατικός καπνιστής τα τελευταία 20 χρόνια. Μπορώ να υποβάλλομαι σε τακτά χρονικά διαστήματα σε ακτινογραφία ή αξονική θώρακος για να διαγνώσω γρήγορα πιθανό καρκίνο του πνεύμονα;

Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση που απασχολεί πολλούς καπνιστές ή πρώην καπνιστές είναι: όχι. Η Αμερικάνικη Ένωση Ογκολόγων δεν προτείνει τον προληπτικό έλεγχο σε ασυμπτωματικούς αν και υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα άντρες ή γυναίκες. Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και οι Έλληνες ογκολόγοι. Εάν παρά τις οδηγίες αυτές επιθυμείτε να υποβληθείτε σε προληπτικό έλεγχο, καλό θα ήταν να συζητήσετε την επιθυμία σας αυτή με κάποιο ειδικό ογκολόγο για να πάρετε περισσότερες και τεκμηριωμένες βάσει μελετών πληροφορίες. ΜΕΧΡΙ ΤΟΤΕ ΈΝΑ ΜΟΝΟ ΠΡΑΓΜΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ: ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ.

Έχω ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα στην οικογένεια μου. Μπορώ να υποβληθώ σε συγκεκριμένες εξετάσεις ώστε να δω εάν κινδυνεύω από καρκίνο του πνεύμονα;

Όχι. Αν και υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν υπάρχει κάποιος γενετικός έλεγχος που θα βοηθούσε στην έγκαιρη διάγνωση του. Οι άνθρωποι δεν ευθύνονται για τα γονίδια που κληρονομούν από τους γονείς τους ούτε μπορούν να τα ελέγξουν. Μπορούν όμως να ελέγξουν τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα και κυρίως τη διακοπή του καπνίσματος.

Υπάρχουν καρκινικοί δείκτες για τον καρκίνο του πνεύμονα; Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα;

Υπάρχει μία σειρά καρκινικών δεικτών που σχετίζονται με την ανάπτυξη του καρκίνου του πνεύμονα. Το μεγάλο μειονέκτημα των καρκινικών δεικτών είναι ότι εκτός από τις κακοήθειες, τον καρκίνο δηλαδή, αυξάνονται και σε άλλες, καλοήθεις όμως, καταστάσεις. Επομένως, η μέτρηση τους κατά τακτά χρονικά διαστήματα δε βοηθάει στη διάγνωση του καρκίνου σε αρχικό στάδιο. Η μέτρηση των καρκινικών δεικτών έχει κάποια σημασία μετά τη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα για την παρακολούθηση της νόσου και πάντα σε συναξιολόγηση με τον απεικονιστικό έλεγχο (αξονικές τομογραφίες).